19 Mayıs kurtuluş savaşının başlangıç tarihidir. Osmanlı ordusunda umudunu yitirmemiş bir Türk subayının İstanbul yönetimine rağmen işgale karşı Türk milletini harekete geçirme düşüncesinin eyleme dönüştüğü andır.19 Mayıs Anadolu ihtilalının giriş kapısıdır.19 Mayıs Türkiye Cumhuriyetinin temel atma törenidir.
Birinci dünya savaşından sonra bütün cephelerde yenilmiş kabul edilen Osmanlı devleti dönemin küresel güçleri ( İngiltere, İtalya, Fransa) tarafından işgal edilmiştir. Anadolu bu işgalci güçler tarafından paylaşılmış, İstanbul hükümeti işgali kabullenmiş, İmparatorluk içindeki azanlıklar ise içerde örgütlenerek işgalci güçler ile ortak hareket ediyorlardı. Anadolu da işgale karşı cılızda olsa yer, yer direniş hareketleri görülmeye başlamıştı. Anadolu içten içe kaynamaya başlamıştı. Direniş hareketlerinin görülmeye başladığı bölgelerden biriside Karadenizdir. Samsun ve civarında Pontusçulara karşı halkın başlattığı direniş İngilizleri oldukça rahatsız etmiştir.
Bu direniş hareketlerini bastırmak ve İngilizleri rahatlatmak için Mustafa Kemal dokuzuncu ordu müfettişliğine getirilir. 30 Nisan 1919 da göreve getirilen Mustafa Kemal’in görevi, bu bölgelerde iç huzuru sağlamak, silah ve cephaneleri toplamak, vatandaşlara silah dağıtılmasına engel olmak, bunu yapan kuruluşları ortadan kaldırmak üzere tam yetkili olarak Samsuna gönderilir Ama Mustafa Kemal’in kafasında direnişi kırmak değil, yükselterek tüm Anadolu ya yaymak vardır.
Samsun’a ayak bastıktan sonra koşulların müsait olmadığını gören Mustafa Kemal hemen Havza ya geçer ardırdan ihtilal niteliğindeki Amasya genelgesini Amasya dan yayınlar ve İstanbul yönetimi ile ipleri koparır.Arkasından gelen Erzurum ve Sivas kongreleri ile de direniş tüm Anadolu ya yayılır ve Türkün ateşle olan imtihanı başlar.Bu andan itibaren Vatanın bölünmez bütünlüğünden yana olanlarla işgalden ve esaretten yana olanların mücadelesi başlamıştır.Bu tarih aynı zamanda Türk milletinin çelikleşmiş iradesinin ve inancının her türlü imkansızlığa rağmen,gerçek bir liderin arkasında neler yapabileceğinin dünyaya ispat edildiği tarihtir...
Cumhuriyetin İlanından sonra 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı olarak ilan edilmiştir. Büyük Atatürk’ün her fırsatta bahsettiği gibi Cumhuriyetin gerçek sahipleri olan gençlere 19 Mayıs bayram olarak hediye edilmiştir. Her Türk çocuğu 19 Mayısı bu halet-i ruhiye içinde kutlamalıdır. Çünkü 19 Mayıs “Muhtaç olduğun kudret damarlarında ki asil kanda mevcuttur” sözünün tarihte somut bir biçimde yaşanmasıdır.